عنوان 20- مجید شاکری کارشناس اقتصادی در افتتاحیه دهمین همایش اقتصاد مقاومتی با قدردانی از برگزاری همایش سالانه اقتصاد مقاومتی با هدف یافتن سوالات اصلی در اداره کشور و پاسخگویی به آنها گفت: به نظر من قبل از ارز. سیاست و مدیریت، باید سه دسته «سیاست کنترل حساب سرمایه»، «سیاست توسعه صنعتی» و «سیاست خارجی» مرتبط باشند. در واقع رابطه سیاست ارزی با این سه مقوله پیش نیاز سیاست ارزی است.
سیاست ارزی در اقتصاد ایران مستلزم کنترل حساب سرمایه است
وی افزود: اولین سوال این است که در شرایط تحریم چگونه حساب سرمایه را ببندیم؟ این یک واقعیت است که در شرایط کنونی تحریم، ایران نمی تواند تا حدودی سیاست ارزی تعیین شده را کنار بگذارد و برای این کار باید بتواند حساب سرمایه را کنترل کرده و در مواقع لزوم آن را ببندد. این بحث در مورد کنترل حساب سرمایه و بستن آن سابقه طولانی در اقتصاد ایران دارد که به سال 53 برمی گردد که مسئولان بانک مرکزی با سایر مسئولان در مورد لزوم کنترل و امکان بستن حساب سرمایه گفتگو کردند. تجربه نشان داده است که این موضوع یکی از حوزه های اصلی مدیریت ارز است.
شکری با تاکید بر اینکه تنها با کنترل جریان ریال نمی توان سیاست ارزی و نرخ ارز را کنترل کرد، افزود: باید حساب سرمایه را کنترل کنیم. با وجود تحریم ها و سایر شرایط حاکم بر روابط خارجی ایران، این سوال دشوار است که چگونه می توانیم حساب سرمایه را کنترل کنیم. روسیه نیز پس از جدی شدن تحریم ها با همین مشکل مواجه است. اما پاسخ به این سوال لزوماً در قالب برخورد با غرب نیست و بدون آن می توان در این زمینه موفق شد.
وی افزود: در ایران بیشتر دارایی های ارزی و خارجی در اختیار بورس اعتماد است که به دلیل کوچک بودن و مصون ماندن تحریم ها در دوران قدیم ایجاد شد. اما در دوره کنونی به دلیل گسترش تعداد این مبادلات اعتماد و نقش تعداد محدودی از آنها مزیتی در دوری از تحریم ها ندارند و نکته دیگر اینکه ساختار فعالیت آنها به گونه ای که بانک مرکزی ما را در موارد ضروری تنها می گذارند که این مهم ترین نکته است. تاخیر در توزیع ارز بین واردکنندگان کالا و سود بردن از این تاخیر با استفاده از سرمایه ارزی است. به طور خلاصه، در حال حاضر تراست ها همراه و تسهیل کننده سیاست بانک مرکزی نیستند و مزیت قابل توجهی در تحریم نشدن ندارند و فعالیت آنها برای بانک مرکزی شفاف نیست. اما این اعتمادها امروز قدرت و نفوذ دارند و می توانند سیاست را تحت تاثیر قرار دهند.
ضرورت تبیین رابطه سیاست ارزی با سیاست صنعتی و خارجی
این کارشناس اقتصادی در خصوص لزوم تبیین رابطه سیاست ارزی با برنامه توسعه صنعتی کشور گفت: معمولاً در ثبت سفارش با حجم بالا محدودیتی برای ثبت واردات کالا وجود نداشت و در برخی موارد به ویژه در دوره تشدید بحران، سامانه ثبت سفارش به یکباره با تقاضای زیادی برای واردات مواجه شدیم. کار خوبی که در یک ماه گذشته با همکاری بانک مرکزی و وزارت حراست انجام شد، یعنی محدود کردن سابقه واردکنندگان و مهم این است که این کار به دلیل ضعف و در دوره کاری انجام نشد. . زمان محدودیت های ارزی اما این کار یک ایراد دیگر هم دارد و آن این است که در طرح توسعه صنعتی قرار نگرفته است، هرچند که باید باشد. در واقع برنامه ارزی باید با برنامه توسعه همخوانی داشته باشد.
شاکری در خصوص لزوم ایجاد ارتباط بین سیاست ارزی و سیاست خارجی کشور گفت: مهمترین تلاش ما برای انعقاد یک معامله جامع با غرب در قالب یک توافقنامه حل مشکل ارزی بود زیرا تحریم های دیگر. ، شامل حوزه فروش نفت در واقع تحریم ارزی بود و خریداران را از پرداخت پول نفت ایران منع می کرد. اما آنچه برجام بود، ساختار رسمی پرداخت های خارجی ایران نبود و پس از اجرای آن، همچنان بیش از 85 درصد ارز ایران در ساختار غیررسمی انجام می شد. در هفته های اخیر تجربه موفقیت آمیزی در این زمینه حاصل شد و آن انتقال پول به قطر بود و در این زمینه بانک مرکزی هدف نهایی را برآورده ساختن خواسته نهایی ایران دید و به این ترتیب، هیچ اقدامی وجود ندارد. فرار مانند جرجم چون ایران هدف خود را جدا کرده است واردات ارز مد نظر است و تنها رفع برخی موانع در مسیر دسترسی به ذخایر ارزی به عنوان هدف ایران ذکر نشده است.
عضو کمیته علمی دهمین همایش اقتصاد مقاومتی در پایان این همایش را بستری برای پاسخگویی به سوالات اصلی در سازمان ارز دانست و افزود: امیدواریم در این همایش توانسته باشیم به این سوالات موجود پاسخ دهیم.
